Parowanie drewna jest to proces ogrzewania drewna mokrego w atmosferze pary wodnej nasyconej mokrej. Jest to para wodna, która nawilża drewno i ogrzewa ale nie powoduje jego wysuszenia. Gdyby przegrzać parę nasyconą mokrą powstanie para nasycona sucha która suszy drewno a tego nie chcemy. Proces trzeba uważnie kontrolować pod względem temperatury suszenia oraz wilgotności powietrza. Głównymi celami parowania jest zmniejszenie naprężeń w drewnie, sterylizacja, uplastycznienie, zmiana zabarwienia itd. Procesowi parowania poddaje się drewno okrągłe przed procesem skrawania na fornir, obłóg lub okleinę. Zapewnia to zmniejszenie siły potrzebnej do skrawania a w niektórych przypadkach brak wcześniejszej obróbki nie pozwala na skrawanie. Mistrzowskim wykorzystaniem tego procesu jest przedstawione w 1800r na Expo w Paryżu krzesło Toneta które zostało wykonane z jednego ramiaka. Tonet jako pierwszy opatentował proces gięcia drewna uplastycznionego co zapoczątkowało bum na meble gięte i słynne krzesło nr 14 które wszyscy znają. Wyprodukowano ich ponad 20 mln. Najprawdopodobniej pamiętacie te krzesło ze szkoły lub szpitala a może jeszcze ktoś cały czas ma takie w domu. Produkowano go do połowy lat 90-tych lecz w Polsce cały czas powstaje w okolicach Bielsko-Białej.
Para którą parujemy materiał najczęściej ma temp. 1130C pod ok. 0,06 MPa. Proces przebiega w tzw. dołach parzelnianych. Starego typu parzelnia to wykopany dół, wylany betonem ze wszystkich stron oraz z góry okryty betonową pokrywą. Pokrywa jest wyposażona w uszczelkę wodną a cały dół jest dobrze odizolowany od ziemi. Nowego typu parzelnie z zewnątrz budową przypominają suszarnie komorową konwekcyjną. Na dnie rozłożone są rurki perforowane przez które wypływa para wodna. Czasami występuje na dnie wanna z wodą, w której znajduje się nagrzewnica ogrzewana olejem. Wytworzona w ten sposób para jest bardzo mokra i doskonale nadaje się do parowania drewna. Jeżeli zakład dysponuje wysokociśnieniowym kotłem parowym para wodna z takiego kotła jest sucha. Drewno pod wpływem suchej pary paczy się i pęka, trzeba w takim wypadku umieścić rurki perforowane w wannie z wodą na dnie dołu aby para stała się mokra (poduszka wodna). Proces parzenia jest bardzo energochłonny.
Proces parowania odbywa się w komorze warzelniczej. Na posadzce musi się znajdować odpływ kondensatu. W kondensacie znajduje się spora ilość szkodliwych związków, które wydzielają się z drewna, dlatego nie można odprowadzić kondensatu bezpośrednio do środowiska naturalnego. Procesem parowania steruje się półautomatycznie poprzez czujniki umieszczone w komorze oraz komputer. Proces sterowany jest podobnie jak w suszarkach za pomocą ramowych programów parowania.
Proces parowania np. drewna bukowego pozwala na zmienienie jego zabarwienia. Przy wilgotności powyżej 40% i ogrzaniu do ok. 700C zaczyna zmieniać swoją barwę. Podczas parowania drewna o różnej wilgotności mogą pojawić się różne zabarwienia. Gdy parujemy drewno z fałszywą twardzielą uwidoczni się ta wada.
Proces parzenia jest bardzo ważny przy redukcji naprężeń wewnętrznych w drewnie. Podczas wzrostu drzewa, szczególnie bukowego, powstają naprężenia wzrostowe. Gdy przyrastają komórki drewna na średnicy, część środkowa jest ściskana a zewnętrzna rozciągana. Naprężenia te, gdy drewno rośnie pozostają w równowadze. W chwili ścięcia i w wyniku dalszej obróbki równowaga ta zostaje zakłócona co powoduje liczne pęknięcia i odkształcenia. W ekstremalnych przypadkach dochodzi do pęknięcia kłody już po ścięciu. W takich przypadkach aby powstrzymać dalsze pękanie stosuje się klamrowanie. Polega to na wbiciu w pień łącznika w kształcie litery U lub S tak aby uniemożliwić dalsze pękanie drewna . Klamruje się najczęściej od strony czoła pnia. Proces parowania pozwala na zmniejszenie lub całkowite pozbycie się tych naprężeń co skutkuje większą stabilnością wymiarową.
fot. Wikipedia
Proces redukcji naprężeń jest to proces plastyfikacji drewna. W tym samym procesie możemy uplastycznić drewno nie łamiąc go. Cała sztuka polega na dobraniu odpowiedniego drewna i technologii gięcia. Proces plastyfikacji drewna polega na uplastycznieniu ligniny (lepiszcze pomiędzy komórkami drewna). Uplastycznienie ligniny zapewni możliwość przesunięcia się komórek między sobą co pozwoli na skrócenie się warstwy drewna na dole i wydłużenie u góry lub odwrotnie. Zapewni możliwość wygięcia. Proces ten daje nam duże możliwości gdyż drewno można rozciągnąć maksymalnie wzdłuż włókien o ok. 1% a proces parowania daje nam możliwości, których przykładem jest zdjęcie krzesła Thoneta.
